پیکتوگرام ها؛ زبان بین المللی رویدادهای ورزشی
پیکتوگرام ها؛ زبان بین المللی رویدادهای ورزشی
راهی برای انتقال هویت ملی
نویسنده: امیتیس ضیایی مهر
یکی از روش های مهم انتقال هویت یک کشور و معرفی آن به سایر کشورها، رویداد های ورزشی است و بسیاری از کشور ها با برگزاری مسابقات ورزشی با هدف معرفی کشور خود به سایر کشورها تلاش می کنند.
تا کنون در ایران رویدادهای ورزشی بین المللی بسیاری برگزار شده است اما متاسفانه بدلیل اینکه هیچ گونه تلاشی برای طراحی هویت ایران به طور کلی انجام نشده است؛ این کمبود در رویدادهای ورزشی نیز مشهود است.
از آنجا که از اقصا نقاط دنیا با زبان و فرهنگ های مختلف برای شرکت و همچنین تماشای این مسابقات به کشور برگزار کننده می روند تا هم تیم های خود را تشویق و هم از نزدیک بیننده ی مسابقات باشند، پیکتوگرام یا تصویرنگاشت، تنها راهی است که درک یکسانی از هویت ارائه شده در این مسابقات داشته باشند.
تصویرنگاشت یا پیکتوگرام نشانه‌ای است که یک پنداره، شیء، فعالیت، مکان یا رویداد را آشکار می‌کند.
پیکتوگرام ها به عنوان شاخصه هویت بصری در رویدادهای ورزشی می توانند انتقال دهنده هویت کلی مکان برگزاری باشند. این عناصر معمولا برای بیان تصویری ساده و روان مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین میتوانند هشدار دهنده، راهنمایی کننده و آموزشی و غیره باشد. به عبارت دیگر با استفاده از این نمادهای تصویری میتوانیم به یک ارتباط تصویری دست پیدا کنیم.
معمولا این نوع از نشانه‌ها برای آسان شدن ارتباط در یک محیط، به کار می‌رود، علائم تصویری یا همان پیکتوگرام ها میتواند تلفیقی از یک تصویر یک صدا با یک شخصیت باشد تا بتواند با بیننده ارتباط چشمی و بصری برقرار کند این علامت در مکان های زیادی استفاده میشوند، مثل علائم و نشانه‌های موجود در فرودگاه، ترمینال‌ها، راه آهن، فروشگاه، بیمارستان، مترو، پارک، باغ وحش، مهدکودک، و یا تصاویر بعضی از تابلوهای راهنمایی و رانندگی مثل: ورود کامیون ممنوع، محل ریزش کوه، جاده لغزنده است و غیره.
در طراحی این نشانه‌ها تصاویر ساده و خلاصه می‌شود و چند بخش از عناصر اضافی حذف می‌شود ولی نباید به گویایی آن صدمه وارد بشود. یعنی بیننده به محض دیدن نشانه باید به راحتی به مفهوم آن دست پیدا کند.
به دلیل اینکه در یک محیط واحد، تعداد زیادی از پیکتوگرام ها مورد استفاده قرار می‌گیرند، باید طراحی به صورتی انجام بگیرد که هم مفاهیم مورد نیاز بیان شود هم اینکه در کل یک پیوستگی و هم گونی شکلی با هم داشته باشند.
استفاده از پیکتوگرام ها درمسابقات ورزشی ابتدا در المپیک سال ۱۹۶۴ توکیو آغاز شد. رقابت های فردی مثل ژیمناستیک، شنا، شمشیربازی و تیراندازی با آیکون های مختلف مشخص می شوند.
این یک راه فوق العاده برای بازنگری در این بازی هاست زیرا از این راه به سرعت متوجه می شویم که چه چیزهایی در این دوره های چهار ساله تغییر می کنند. ورزش هایی که اضافه شده اند، کم شده اند یا تغییر کرده اند از طریق مقایسه هریک از این طرح ها مشخص می شوند.
علاوه بر با مقایسه آن ها، گرایش های بصری که در هر دوره ای که پیکتوگرام ها ایجاد شده اند، را متوجه می شویم. برخی از آن ها نشان دهنده رویکرد مینیمالیستی هستند درحالیکه برخی دیگر با جزئیات و رنگارنگ ترند که این تفاوت ناشی از هویت از پیش تعیین شده مکان برگزاری مسابقات می باشند.
برای مثال در المپیک یونان پیکتوگرام های طراحی شده بیان‌گر هویت آن کشور است که از پیشینه ی خود به ارث برده است. حال اینکه در المپیک برزیل عناصر بصری طراحی شده از شادابی و سرزندگی شهر ریو گرفته شده است.
بنابراین در راستای جریان جهانی شدن و به منظور شناسایی نوع رابطه فرهنگ ایرانی با فرهنگ جهانی، می توانیم فرض را نه بر جدایی و تمایزپذیری فرهنگی، بلکه بر پیوستگی، تعامل و اثرگذاری فرهنگ ها بر یکدیگر در نظر بگیریم و با این فرض که مهمترین زمینه برای گسترش روحیه و تمایلات جهان گرایانه در هویت هر کشور را می توان در منشاء تاریخی آن ملاحظه کرد، ایران با داشتن منشاء تاریخی غنی می تواند دارای هویت یکپارجه بصری بسیار زیبا و تاثیر گزار در تمامی مسابقات بین المللی شرکت کند.
در این راستا پیشنهاد می گردد ابتدا هویت برند ملی ایران به لحاظ فرم‌های بصری طراحی گردد. مسیر استخراج فرم های بصری، هویت ایران، البته که از یک پژوهش مبسوط درباره ی فرهنگ و تاریخ ورزش ایران و همچنین تصویر موجود ایران در ذهن مخاطبان جهانی آن می گذرد. فصل مشترک تصاویر مثبت ایران با پیشینه ی فرهنگی و تاریخی ما می تواند به طراحی فرم های بصری هویت ملی کمک کند.
در انتها، پیکتوگرام های ورزشی کشور ما بر اساس هویت بصری ملی شکل خواهند گرفت و در حالی که تمایز خود را با دیگر کشور ها حفظ می کند، نشانگر هویت غنی برند ملی ایران نیز خواهد بود.
